Ask the expert: Kan je in België off-grid leven?

We krijgen geregeld de vraag van toekomstige Power Shifters of het in België mogelijk is om off-grid te gaan en of we hen daarmee kunnen helpen. Maar wat is Off-grid gaan precies? En welke implicaties brengt dit mee? We vragen het aan één van onze Svea-experten: Olivier Maurissen.

Olivier is Country Manager Belgium bij Svea Solar en heeft met 8 jaar ervaring in de zonne-energiesector voldoende kennis opgebouwd om jou mee te nemen in de wereld van off-grid leven.

Om te beginnen: wat is off-grid leven precies?

Off-grid leven in België betekent eigenlijk dat je volledig afgesloten bent van het elektriciteitsnet en zelf instaat voor de opwekking en opslag van je elektriciteit. Je bent letterlijk van het net verwijderd.

Je kan op twee manieren kiezen om off-grid te gaan:

• Duurzaam: zonnepanelen, windenergie, opslag
• Niet-duurzaam: kachels, dieselgenerator, etc.

Maar de essentie blijft hetzelfde, je bent niet aangesloten op het elektriciteitsnet en wekt dus volledig je eigen energie op. Een combinatie van beide manieren is mogelijk, al raad ik iedereen natuurlijk aan om de duurzame weg op te gaan.

Kan je off-grid leven met enkel zonnepanelen en een thuisbatterij?

In theorie kan dat, maar in de praktijk zal je zien dat dit zeer moeilijk is zonder in te boeten op je basisvoorziening.

Wanneer je off-grid gaat, moet je niet enkel in staat zijn om je verbruik te dekken. Je moet er ook voor zorgen dat je net zo weinig mogelijk verbruikt. Isoleren, opslag, energie opwekken, al deze zaken moeten volledig afgestemd zijn op elkaar. Hoe meer je immers verbruikt, hoe meer oppervlakte je nodig hebt om zonnepanelen te leggen en hoe meer ruimte je nodig hebt om batterijen te plaatsen. Een niet-energiezuinige woning vol leggen met zonnepanelen en batterijen is met andere woorden een wat utopische gedachte.

Daarnaast schijnt de zon niet altijd in België, denk maar aan de winterperiodes. Als je dus kiest voor enkel zonnepanelen en thuisbatterijen, zal je heel veel batterijen en panelen moeten aankopen om je verbruik in de winter te kunnen dekken.

Zijn er bepaalde basisvereisten waaraan mensen moeten voldoen voordat ze kunnen overwegen om off-grid te leven?

Als je echt overweegt om off-grid te gaan, dan raad ik twee dingen aan: een flink budget en dat je zelf best een handige harry bent. Waarom is dat laatste belangrijk? Als het net in de straat uitvalt, heeft Fluvius verplichte termijnen waarin een oplossing moet worden aangeboden. Valt je off-grid systeem echter uit en je hebt zelf niet de nodige kennis om je systeem te repareren, wie ga je dan contacteren tijdens bijvoorbeeld de feestdagen in de winterperiode? Je kan op dat moment niet zonder warmte. Een noodplan zou in theorie een dieselgenerator kunnen zijn, maar dat kunnen we vanuit Svea Solar niet aanraden. Onze leuze blijft nog altijd “Fuck fossil fuels” met een reden.

De uitdaging om van een bestaande woning off-grid te gaan is daarnaast nog vele malen groter dan bij een nieuwbouw woning. Bestaande woningen zijn niet op dergelijke off-grid installaties voorzien, terwijl je bij een nieuwbouw woning hier van bij de bouwplannen al rekening mee kan houden.

Wat zijn enkele van de uitdagingen waarmee mensen te maken kunnen krijgen bij het nastreven van een off-grid levensstijl in een land als België?

Ik haalde het daarnet al aan, maar voor België specifiek zijn de zonuren in een koude winterperiode een serieuze uitdaging. Bij een zonnepaneleninstallatie wek je in de maand december ongeveer 2 à 3% elektriciteit op t.o.v. het jaartotaal. Dat is dus érg weinig, terwijl je energievoorziening (warmte en licht) net dan piekt. In de zomer is het namelijk zelden noodzakelijk om je huis te verwarmen.

Een andere uitdaging heeft te maken met jouw behoeften én die van je woning. Heb je een jacuzzi? Enkele diepvriezers in de kelder? Van deze energievreters moet je mogelijks afscheid nemen. De oppervlakte van je dak is niet oneindig.

Wat zijn enkele van de belangrijkste voordelen van het off-grid leven?

Als je graag onafhankelijk wil zijn is off-grid leven natuurlijk heel interessant. Je bent namelijk niet meer onderhevig aan de schommelende prijzen van de energiemarkt. Of energietaksen vanuit de overheid. Valt het net uit door overbelasting, dan kan jij nog van je eigen energie genieten… Ik denk inderdaad dat onafhankelijkheid de meest belangrijke reden is waarom mensen voor een off-grid installatie kiezen.

Je ziet meer en meer tiny houses of vakantiewoningen opduiken die off-grid gaan. Hier is de energiebehoefte natuurlijk een stuk minder waardoor het makkelijker wordt om te voorzien in een installatie

Maar, men stelt altijd de vraag wat zijn de belangrijkste voordelen van off-grid leven, men stelt zich weinig de vraag wat de belangrijkste voordelen zijn van On-grid leven. :-) Als je aangesloten bent op het net, heb je de garantie dat je bevoorraad wordt, je hebt lage investeringskosten, je bent niet weersafhankelijk,…

Welke factoren moeten mensen overwegen bij het bepalen van de grootte van hun zonne-energiesysteem en thuisbatterij om off-grid te kunnen leven?

Je kan dit niet bepalen zonder een volledig inzicht in jouw energieverbruik en behoeften (op kwartierbasis). Er zijn zoveel externe factoren waar je bovendien rekening mee moet houden zoals bv. Locatie. Woon je namelijk in een bos? Leuk, maar onder de bomen schijnt geen zon.

Neem je echt een off-grid installatie in overweging, dan zou ik zeker een energie-expert contacteren. Verder moet je ook rekening houden met de nodige bouwvergunningen wanneer je vertrekt van een bestaande woning. Bij grote verbouwingen zijn namelijk bouwvergunningen nodig. Bij nieuwbouwwoningen is dit niet het geval, je hebt je bouwvergunning al ingediend en is er al ruimte ingerekend voor die off-grid toepassingen. Met het elektriciteitsnet hoef je geen rekening te houden je hebt immers geen aansluitingsverplichting op het net.

Hoe zit het met laadpalen voor elektrische voertuigen in een off-grid context? Kunnen ze nog steeds worden gebruikt?

Elektrisch rijden verbruikt uiteraard elektriciteit. Gemiddeld gebruikt een wagen per 100 km, 15 kWh. Uiteraard, verhoogd dit nog méér jouw verbruik en moet je dus nog éxtra investeren in energieopwekking. Indien je off-grid gaat, neem je beter geen (elektrische) wagen.

Voor mensen die geïnteresseerd zijn in het overgaan naar een off-grid levensstijl, wat zijn enkele belangrijke stappen die ze moeten nemen en kan Svea Solar hen daarbij ondersteunen?

Wij kunnen hen helpen bij het voorzien van zonnepanelen en batterijen.

Maar advies over zonne-energie geven we natuurlijk altijd graag.

Mocht het kunnen, zou jij zelf ervoor kiezen om off-grid te leven?

Een mens streeft van nature naar onafhankelijkheid en vergeet daarbij dat we met samenwerken een stuk verder kunnen geraken. Nee, ik kies voor een leven gekoppeld aan het net.